Niet kunnen slapen betekent dat je moeite hebt met inslapen, wakker ligt, of te vaak of te vroeg wakker wordt. Soms lig je nachten aaneengesloten wakker. In de nachtelijke uren, heb je tijd om te piekeren. Piekeren en slapeloosheid kunnen uiteindelijk leiden tot vermoeidheid, verminderde concentratie, een slecht humeur, depressieve symptomen en een slechtere kwaliteit van leven. Mindfulness maakt dat je slaapproblemen en slapeloosheid afnemen en dat je beter en dieper slaapt.
Waardoor worden slaapproblemen veroorzaakt?
In de meeste gevallen wordt het ’s nachts niet kunnen slapen veroorzaakt door stress, spanning en gebeurtenissen van overdag die je ’s avonds niet van je af kunt zetten. Deze overbelasting van overdag uit zich ’s nachts in de vorm van een stresssysteem dat niet tot rust komt. Je blijft je daardoor alert en licht gespannen voelen, het lichaam komt niet in de ontspannen en slaperige modus die nodig is om prettig in slaap te vallen.
Kan een mindfulness training helpen bij niet kunnen slapen?
Mindfulness kan er toe bijdragen dat het verstoorde stresssysteem weer tot rust kan komen. Tijdens een mindfulness training krijg je meer inzicht in hoe je je energie overdag optimaal kunt verdelen en hoe je gezonder met jezelf om kunt gaan. Tijdens een mindfulness training leer je bovendien anders om te gaan met gedachten en gevoelens die je uit je slaap kunnen houden. Je hebt hierdoor minder last van piekergedachten. Hierdoor kom je ’s avonds gemakkelijker tot rust en slaap je ’s nachts beter.
Is het effect van mindfulness op slaapproblemen wetenschappelijk bewezen?
Welke leeftijd je ook hebt, het probleem van het ’s nachts niet kunnen slapen kan zich altijd voordoen, maar uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat ongeveer 50 procent van de 55-plussers ’s slaapproblemen heeft. Black, werkzaam bij de University of Southern California, heeft samen met zijn collega’s tijdens een onderzoek naar slaapproblemen 49 volwassenen van middelbare leeftijd met slaapproblemen onderzocht. Deze mensen werden verdeeld in twee groepen. De ene groep volgde een mindfulness training, terwijl de andere groep les kreeg in het verbeteren van de slaaphygiëne (= slaapgewoonten en bedtijdritueel). Het verschil tussen de groepen werd gemeten aan de hand van de zogenaamde Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), een veelgebruikte vragenlijst over slaapstoornissen.
In de groep die deel had genomen aan de mindfulness training werd meer verbetering ten aanzien van de slapeloosheid klachten geconstateerd dan in de groep die deel had genomen aan de lessen in het verbeteren van de slaaphygiëne. De verschijnselen die gepaard gaan met niet kunnen slapen, vermoeidheid, piekeren en depressieve gevoelens, namen bovendien meer af bij de groep die deel had genomen aan de mindfulness training.
Welk onderzoek is er nog meer verricht naar het effect van mindfulness op slaapproblemen?
Ook Winbush en zijn collega’s stelden in 2007 een overzichtsstudie op over het effect van mindfulness op slaapproblemen. Zij concludeerden dat er bewijs is om te stellen dat bij deelnemers aan een mindfulness training een vermindering is waar te nemen van slaapverstorende processen (als piekeren) en het niet kunnen slapen in het algemeen. Zij concludeerden dat het praktiseren van mindfulness leidt tot een verbeterde nachtrust.
Een onderzoek van Jason en collega’s (2009) laat bovendien zien dat de positieve effecten van mindfulness bij slapeloosheid ook na twaalf maanden nog aanwezig zijn.
Mindfulness verbetert de kwaliteit van dromen
Mindfulness helpt dus vaak tegen het niet kunnen slapen. Mindfulness heeft echter ook invloed op je nachtrust als je wel slaapt: het blijkt uit onderzoek dat het de kwaliteit van je dromen verbetert en de slaapverstoring door nachtmerries vermindert.
Documentaire over mindfulness
In de zeer boeiende documentaire ‘Hoe word je een zorgeloos mens’? zie je hoe de Britse presentator en documentairemaker Michael Mosley zichzelf onderwerpt aan een experiment.
Mosley kende een gestreste levensstijl en maakte zich altijd zorgen: over de toekomst en over de wereld. In deze 50 minuten durende documentaire onderzoekt hij hoe hij gelukkiger en optimistischer kan leven. In de documentaire komt Mosley in aanraking met mindfulness en ervaart ook hij hoe mindfulness ook kan helpen tegen slapeloosheid. Hij vertelt over zijn ervaringen en de resultaten worden onderzocht door neurowetenschapper Elaine Fox van de Essex University in Engeland.
Wil je meer weten over mindfulness?
Wil je aan de slag met Mindfulness? Lees hier meer over de mindfulness training aangeboden door het Trainingsbureau voor Mindfulness of schrijf je in voor de training.
