We hebben vaker last van belemmeringen in onszelf dan buiten onszelf. Denk aan tegenzin, onzekerheid en negatief denken. Vaak bepalen ze ons gedrag op een manier die we niet willen. Zo ga je mindful om met innerlijke belemmeringen!
Vijf innerlijke belemmeringen die veel voorkomen zijn:
1. Zintuiglijk verlangen
Denk aan verlangen naar alcohol, chocolade, snacks, roken, nieuwe spullen. Zodra we een sterk verlangen voelen krijgen we de neiging deze snel te vervullen. Het trekt aan ons. Als we gehoor geven aan de neiging voelen we ons even prettig, maar vaak al snel daarna niet meer, omdat we minder wilden gaan drinken, gezonder wilden eten, minder televisie kijken, enzovoort. Soms kan verlangen handig zijn, verlangen naar meer energie kan bijvoorbeeld zorgen dat je gezonder gaat leven. Maar vaak verlangen we naar zaken die niet goed voor ons zijn. Sommige verlangens kunnen leiden tot verslaving. Voor veel mensen is het al lastig om bijvoorbeeld een week geen alcohol te drinken of niet te snoepen. Dan heeft het verlangen ons in de greep.
2. Onzekerheid
Van onzekerheid of twijfel houden we niet, maar we hebben er allemaal last van. Om het niet te voelen, schieten we vaak in een patroon: hard je best doen, pleasen, perfectionisme; of juist dingen vermijden die je eng vindt. Dit kan ver gaan en bijvoorbeeld zorgen dat je iets wat je graag wilt niet probeert, dat je geen grenzen aangeeft, of juist over je grenzen heen gaat om alles maar goed te doen. Toch zit er aan twijfel ook een positieve kant: het kan ervoor zorgen dat je openstaat voor ander zienswijzen of mogelijkheden. Ook voorkomt het dat je jezelf overschat. Maar meestal is onzekerheid een flinke belemmering.
3. Negativiteit
Situaties en mensen negatief interpreteren; we doen het allemaal. Zeker als je al negatieve ervaringen hebt met iemand of een bepaalde situatie, is de neiging groot alles in een negatief licht te zien. Je kunt dan niet goed meer openstaan voor hoe iets of iemand in het hier en nu is. Ook mensen die heel anders denken interpreteren we vaak negatief; omdat hun ideeën bedreigend kunnen voelen. Denk bijvoorbeeld aan mensen die een andere politieke voorkeur hebben. Dan is het lastig om open te staan en nieuwsgierig te zijn. Stress zorgt ook voor negativiteit, door stresshormonen is je blik meer gericht op wat er niet goed is. Je raakt snel geïrriteerd en kunt dat projecteren op anderen en gaan snauwen. Negativiteit creëert ook negativiteit. Als de een boos is, wordt de ander dat vaak ook. Als de een zich gekwetst voelt, kwetst hij vaak de ander ook.
4. Rusteloosheid
We staan allemaal bijna voortdurend in de doe-modus. De modus waarmee je ergens wilt komen, taken wilt afronden, een betere versie van jezelf wilt worden, etcetera. Deze modus helpt ons om stand te houden. Maar hij haalt ons ook uit het hier en nu, je bent minder aanwezig bij wat er nu is en wat je nu doet. De modus komt voort uit gedachten over wat er nog moet of niet goed is. Als je stilstaat wordt je rusteloos, je bent immers nooit klaar, nooit goed genoeg. Het kan er ook voor zorgen dat je dingen niet afmaakt. De rusteloosheid kan ontstaan door onzekerheid, het idee dat je van alles moet om veilig te zijn of om goed te zijn. Gewoon aanwezig ‘zijn’ lukt dan niet goed. Ook zorgt het stresshormoon adrenaline voor rusteloosheid. Deze zet het lichaam in de actie-stand.
5. Suf of moe zijn
Dingen uitstellen, lusteloos op de bank hangen; het voelt niet echt goed, maar kan lastig zijn te doorbreken. Het kan komen doordat je teveel doet, of door het onderdrukken van emoties, wat ook veel energie kost. Ook kan het komen door slecht eten en weinig beweging. Soms zijn het ingesleten patronen, die voor vicieuze cirkels zorgen, zoals uitstelgedrag. Ergens tegenaan blijven hikken kost ons vaak meer energie dan het gewoon doen.
Mindful gewaarzijn van innerlijke belemmeringen
De innerlijke belemmeringen zijn meestal niet prettig, al kunnen de doe-modus, iets verlangen en lui zijn best even fijn voelen. Maar als we ons er niet van kunnen bevrijden, zijn ook deze hindernissen onprettig. We kunnen niet voorkomen dat we de innerlijke hindernissen ervaren, maar we kunnen wel zorgen dat we ons er niet door laten leiden. Daarvoor moet je mindful zijn!
Mindful omgaan met innerlijke belemmeringen, 6 stappen
- De eerste stap is in het ‘hier en nu’ zijn, zodat je opmerkt dat er een innerlijke belemmering is. Elke dag tijd nemen om heel bewust aanwezig te zijn in het nu, bijvoorbeeld met een meditatie of de drie-minuten ademruimte, zorgt hiervoor.
- De volgende stap is accepteren dat de belemmering er is en het gevoel toelaten: de onrust, onzekerheid, luiheid, negativiteit of het verlangen. Het mag er zijn, als je je ertegen verzet, gaat daar je energie in zitten. Dat is als een bal onder water houden: de bal is er nog steeds en je bent veel energie kwijt.
- Vervolgens sluit je de ogen en brengt je aandacht naar je lichaam en voelt hoe deze aanvoelt, zonder te oordelen.
- Daarna kijk je welke gedachten je hebt en hoe je stemming is, ook weer zonder oordeel.
- Vervolgens richt je je aandacht een minuut lang alleen op je adem. Dit zorgt dat je afstand neemt en een breder perspectief krijgt. Je kunt beter zien wat je opties zijn en bent niet meer in de ban van de belemmering.
- De vraag die je jezelf dan kunt stellen is nu: wat is verstandig? Het gaat er niet om dat de belemmering weg is, maar dat je het doet ondanks je onzekerheid, onrust, sufheid, negatieve gevoelens of verlangen. De innerlijke belemmering gaat namelijk vanzelf voorbij. Nu zit jij aan het stuur in plaats van de hindernis!
Extra tips bij innerlijke belemmeringen
Verlangen overwinnen
Richt je aandacht op iets anders, leid jezelf af, doe iets wat je een tevreden gevoel geeft.
Onrust overwinnen
Onrust zakt vanzelf als je er niet aan toegeeft. De adrenaline wordt dan afgebroken en er ontstaat ontspanning. Soms ook vermoeidheid, geef daar dan aan toe als je weet dat je je veel hebt ingespannen. Rustig wandelen of yoga is ook een goede manier om gezond om te gaan met onrust.
Onzekerheid
Dit is een vorm van angst. Deze recht in de ogen kijken helpt: wat is precies eng, waarom? Onderzoek het gevoel. En ga het in kleine stappen aan; doe de dingen die je eng vindt in behapbare stappen. Zoek steun als je iets eng vindt.
Negativiteit
Als je merkt dat je negatief denkt, oordeel daar dan niet over. En hecht er niet teveel waarde aan. Je gedachten zijn geen feiten. Bedenk eens hoe je het ook zou kunnen zien.
Sufheid of moe zijn
Als je vaak suf of moe bent, helpt het je levensstijl onder de loep te nemen. Hoeveel ontspanning neem je? Heb je elke dag minimaal een half uur lichaamsbeweging? Consumeer je teveel ongezonde voeding of alcohol? Slaap je genoeg (8 uur)?
