Langdurige stress kan invloed hebben op je stemming en op je algeheel functioneren en je kunt last krijgen van slapeloosheid en vergeetachtigheid. Door hersenonderzoek komen we steeds meer te weten over hoe (langdurige)stress hersenen negatief beïnvloedt. Gelukkig leert onderzoek ook hoe we ons brein vitaal kunnen krijgen en houden.
In het filmpje onderaan de pagina wordt uitgebreider ingegaan op hoe stress hersenen beïnvloedt. Dit artikel is hierop gebaseerd.
Hoe beïnvloedt stress hersenen?
Stress is erg nuttig als je bijvoorbeeld sport in wedstrijdverband of in het openbaar moet spreken. Stress kan ook van levensbelang zijn: het zorgt dat je lichaam bij gevaar direct op scherp staat (flight or fight). Nuttig, bijvoorbeeld in het verkeer bij een bijna-aanrijding!
Een langere periode van stress kan echter negatieve effecten hebben. Je wordt eerder geïrriteerd of chagrijnig, je kunt last krijgen van slapeloosheid, concentratieverlies en/of vergeetachtigheid.
Stress is ook nuttig, het zorgt voor extra energie en een scherpe focus.
Hoe werkt stress in de hersenen?
In een stressvolle situatie maken je hersenen het stress-hormoon cortisol aan. Dit hormoon zorgt ervoor dat je direct actie kunt ondernemen. Een hoog cortisol niveau gedurende een lange periode kan echter verandering en schade veroorzaken in de hersenen.
Chronische stress vergroot bijvoorbeeld de activiteit en grootte van de amygdala. De amygdala is het angstcentrum in je brein. Veel stress zorgt er dus voor dat je steeds beter wordt in stressen!
Als je cortisol niveau te vaak te hoog is, beschadigt bovendien de hippocampus. Dit deel van je hersenen speelt een belangrijke rol in leren, het geheugen en herstel van stress. Te lang te veel stress zorgt er dus ook voor dat je steeds slechter herstelt van stress.
Een ander deel van je hersenen waarop cortisol negatieve invloed heeft, is de prefrontale cortex. Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol in ons functioneren als mens. Concentratie, keuzes maken, prioriteiten stellen, relativeren, probleem oplossing en sociale interactie zijn zaken die geregeld worden door onze prefrontale cortex. Stress zorgt voor een vermindering van de grijze massa (verbindingen) in dit deel van de hersenen.
Meestal kunnen we goed van de gevolgen van langdurige stress herstellen door tijdig het tij te keren. Doen we dat echter niet, dan kan volgens wetenschappelijk onderzoek langdurige chronische stress uitmonden in nog ernstigere kwalen als depressie of dementie.
Kortom: Door veranderingen in ons hersenen worden we bij langdurige stress steeds sneller gestrest, herstellen we steeds langzamer van stress en gaan we ook minder goed functioneren als mens!
Hoe houden we onze hersenen vitaal?
Er zijn veel manieren om je brein gezond te houden en de effecten van stress te verminderen. Sporten en mindfulness meditatie zijn op dit moment volgens de wetenschap de meest effectieve. Beide hebben een positief effect op de gezondheid van de hypocampus. Dit deel van de hersenen is belangrijk voor het geheugen, maar speelt ook een belangrijke rol in het herstel van stress.
Van mindfulness meditatie is bovendien bekend dat het de activiteit van de amygdala (angstcentrum) vermindert, waardoor je dus minder snel gestrest raakt. Ook zorgt meditatie juist voor een groei van grijze hersenmassa in de prefrontale cortex, het deel van de hersen dat zo van belang is om goed te functioneren als mens.
Met sporten en mindfulness meditatie houd je dus je brein vitaal. En heb je een tijd onder teveel stress gestaan? Dan kan je hiermee je brein weer op het goede pad brengen.
Onderstaand filmpje laat op meer detailniveau zien hoe stress precies werkt in de hersenen, wat de gevaren van stress zijn in de hersenen, wat de gevolgen zijn en uiteindelijk hoe je zelf kunt werken aan een oplossing.
Bron: YouTube
